Thiện �c nghiệp b�o

 

Con người sinh ra mỗi người mỗi ho�n cảnh, mỗi t�nh t�nh. Nguy�n nh�n chỉ v� mỗi người tạo nghiệp ri�ng biệt, v� ch�nh nghiệp t�c động v� chi phối tất cả.

I. �ịnh nghĩa:

Thiện l� l�nh, l� tốt, l� việc g� c� lợi cho m�nh cho người ở hiện tại v� tương lai. �c l� dữ, l� xấu, l� việc g� c� hại cho m�nh cho người ở hiện tại v� tương lai. Nghiệp l� những h�nh động về th�n, khẩu, �. B�o l� kết quả do nghiệp nh�n tạo t�c.

II. Quan niệm về thiện �c:

Thiện �c kh�ng được minh định r� r�ng, thiện �c theo nghĩa thế gian v� thiện �c theo Phật gi�o c� những sai kh�c.

1.      Thiện �c theo phong tục: T�y theo phong tục, đ�ng với th�i quen l� thiện, dầu tr�i với lẽ phải. V� dụ, một v�i d�n tộc Phi ch�u, giết cha mẹ khi đ� gi� để ăn thịt l� thiện. Người Việt Nam, giết tr�u b� l�m lễ c�ng khi cha mẹ chết l� thiện. Phong tục mỗi xứ mỗi kh�c. Nhắm mắt theo phong tục l� thiện, tr�i lại l� �c.

2.      Thiện �c theo h�nh luật: H�nh luật cốt đem lại trị an trong một nước. Những việc g� theo h�nh luật l� đ�ng. Như vậy những điều �c chưa hẳn l� �c, v� những điều thiện chưa hẳn l� thiện. V� lợi �ch cho d�n trong nước m� c� thể mưu hại cho d�n của nước kh�c.

3.      Thiện �c theo thần gi�o: C�c thần gi�o thường dạy: "K�nh mến c�c vị thi�n thần tạo h�a l� thiện, kh�ng tin l� �c. Mỗi thần gi�o c� một vị thi�n thần, tạo h�a kh�c nhau, l�m cho người kh�ng biết lấy g� l�m thiện �c.

4.      Thiện �c theo Phật gi�o: Phật gi�o quan niệm, những g� hợp l� v� lợi �ch cho người v� cho m�nh trong hiện tại v� tương lai l� thiện. Tr�i lại l� �c.

III. Ph�n loại:

1.      Hữu lậu �c: L� những h�nh động độc �c khiến lo�i người bị đọa trong sự lu�n hồi sanh tử. Hữu lậu �c th� nhiều nhưng kh�ng ngo�i 5 điều nghịch v� 10 điều �c.

a.       Năm điều nghịch: Giết cha, giết mẹ, giết c�c vị A-La-H�n, ph� h�a hiệp Tăng v� l�m th�n Phật chảy m�u.

b.      Mười điều �c: S�t sanh, trộm cắp, t� hạnh, n�i l�o, n�i hai lưỡi, n�i th�u dệt, n�i lời độc �c, tham, s�n, si.

2.      Hữu lậu thiện: L�m những điều l�nh. C� thể l�m cho người v� m�nh hưởng những quả b�o l�nh nhưng chưa giải tho�t con người ra khỏi lu�n hồi sanh tử.

a.       Chỉ �c: L� đừng nghĩ, kh�ng l�m c�c việc �c, như kh�ng l�m năm điều nghịch v� 10 điều �c.

b.      T�c thiện: L�m 10 điều l�nh: Ph�ng sanh, bố th�, tịnh hạnh, n�i lời ch�n thật, n�i lời ngay thẳng, n�i lời dịu ngọt, n�i lời ph�n giải, từ bi nhẫn nhục, suy nghĩ ch�nh l�.

3.      V� lậu thiện: L�m những việc thiện m� kh�ng c� ng� chấp, kh�ng hy-vọng quả b�o, thuận t�nh khởi dụng, thuận với thực tướng, r� suốt vi�n l�.

IV. Hiễu biết về nghiệp:

1.      Ph�n loại theo nh�n:

-          Th�n nghiệp, khẩu nghiệp, � nghiệp.

2.      Ph�n loại theo quả:

a.       Hữu lậu nghiệp: Nghiệp khiến người tr�i lăn trong sanh tử.

b.      Bất động nghiệp: Nghiệp của h�ng chư Thi�n ở sấc giới v� v� sắc giới.

c.       Bất tư ngh� nghiệp: Nghiệp của c�c vị đ� thấu r� ch�n t�m. Tuy kh�ng mắc v�o nghiệp n�o m� c� thể hiện ra h�a th�n trong v� số nghiệp m� độ sanh.

d.      Dẫn nghiệp: Nghiệp dẫn dắt c�c người chịu quả b�o v�o một loại n�o đ�.

3.      Sức mạnh của nghiệp:

a. ? H�nh động v� t�nh t�nh của người do nghiệp chi phối.

b. ? Ho�n cảnh của một d�n tộc hay của một người đều do nghiệp chi phối.

c. ? Nghiệp lực chi phối đi đầu thai: Con người khi chết mang theo sức mạnh những hạnh nghiệp của người ấy đ� tạo t�c trong đời n�y hay c�c đời trước. Nghiệp đ� chi phối con người đi đầu thai.

-          T�ch lũy nghiệp: Nghiệp chất chứa từ đời n�y qua đời kh�c.

-          Tập qu�n nghiệp: Nghiệp tạo th�nh từng tập qu�n trong một đời.

-          Cực trọng nghiệp: Những đặc biệt, quan trọng lấn lướt c�c nghiệp kh�c.

- Cận tử nghiệp: Nghiệp tạo ra trong l�c con người gần đến sự chết.

V. Hiểu biết về b�o:

1.      Ph�n loại:

a.       Ch�nh b�o: Kết quả về tự th�n, th�n thể, t�nh t�nh, cảm gi�c, tư-tưởng do những nh�n tạo t�c ra.

b.      Y b�o: L� kết quả b�o ứng về ho�n cảnh của từng người hoặc từng d�n-tộc.

2.      Thời gian trong quả b�o:

a.       Hiện b�o: Nghiệp nh�n c� ngay quả b�o trong một đời.

b.      Sanh b�o: Nghiệp nh�n đời n�y, đời kế c� quả b�o.

c.       Hậu b�o: Nghiệp nh�n đời n�y nhiều đời sau mới c� quả b�o.

3.      Quả b�o với ảnh hưởng tự t�m:

a.       Quả b�o tự t�m: Người bắn chết con chim. H�nh vi đ� hu�n tập t�nh h�o s�t tự nơi t�m.

b.      Quả b�o đối đ�i: Con chim v� bị giết, nếu sau n�y trong một đời kh�c c� đủ điều kiện s�t hại lại. �� l� quả b�o đối đ�i.

4.      C�c quả b�o tự t�m:

a.       V� t�m:

1)      L�m một việc l�nh nhưng v� t�m m� l�m th� kh�ng c� quả l�nh nơi tự t�m.

2)      L�m một việc l�nh, nhưng v� t�m sau biết lại tiếc nuối th� chỗ hu�n tập nơi tự t�m l� phần �c.

3)      L�m một việc �c, nhưng v� t�m th� kh�ng c� quả b�o nơi tự t�m. Mặc dầu phần đối đ�i vẫn c�.

4)      L�m việc �c, nhưng v� t�m, sau biết hối hận ph�t t�m đại bi th� chỗ hu�n tập nơi tự t�m lại l� phần thiện.

b.      Hữu t�m:

1)      L�m việc l�nh cầu danh lợi, mặc dầu c� quả đối đ�i vẫn l� thiện nhưng về tự t�m bị hu�n tập về đường �c.

VI. Li�n hệ giữa nghiệp nh�n v� quả b�o:

1.      L� quả b�o thiện �c l� một định luật tự nhi�n, chi phối h�nh vi con người v� chỉ l� một chi tiết của l� Nh�n quả.

2.      Con người c� thể thay đổi quả b�o của m�nh. 

VII. Kết luận:

1.      L� thiện �c nghiệp b�o cho ch�ng ta thấy những khổ vui của con người ho�n to�n do người tự tạo chứ kh�ng phải do một đấng thần linh hay Thượng-đế n�o.

2.      Con người sống ở đời đều do nghiệp lực chi phối.

3.      Con người c� quyền thay đổi đời sống của m�nh, tự tạo một tương lai l� tưởng của m�nh, nếu tự m�nh c� đủ � ch� cương quyết.